"Awaryjne Wyjście" z kryzysu małżeństwa...

Czy to świat staje dęba... czy ja? - chrześcijańska alternatywa

Artykuł, który chcę omówić, pokazuje dwie rzeczy:  Złe konsekwencje dla dzieci - w tym przypadku amerykańskich - jakie wynikają w ich dorosłym życiu z  braku miłości między rodzicami. Ów brak miłości, to konflikty i rozwody - dość powszechne, stanowiące 50 %  zawieranych małżeństw. Próbę pomniejszenia przez autorkę  - mimo oczywistych wyników badań - negatywnego wpływu rozwodu.  "Dobra relacja" z jednym z  rodziców po rozwodzie niweluje niektóre złe tendencje zachowań dzieci. Nie jest w stanie jednak zaradzić ich zahamowaniom emocjonalnym i mniejszej zdolności wyrażania swoich uczuć w miłości, gdy dorosną.  Psychologia jest z pewnością, jednym z remediów, którym tzw. I-y świat  próbuje łatać swoje dość dziurawe szczęście. Nie jestem na tyle oczytany w psychologicznej literaturze amerykańskiej nt. rodziny, by powiedzieć na ile autorka jest reprezentantką pewnej ogólnej tendencji  myślenia, jednak artykuł, który poniżej streszczam, to jeden z przykładów odpowiedzi na zaistniałą sytuację kryzysową.

 Rzuca światło na genezę trudności, nie pokazuje jednak "wyjścia awaryjnego" ("emergency exit"). 

Od nas chrześcijan Bóg wymaga, byśmy byli jakby sygnalizacją, która pokazuje, gdzie to wyjście awaryjne się znajduje.

Zapraszam do lektury. Oby była punktem startu do poszukiwania i znalezienia przez Ciebie Chrystusowej odpowiedzi na kryzysy małżeńskie, jakie spotykasz, może w swoim życiu, może w życiu swoich najbliższych czy przyjaciół... Obyś stał się dla nich światełkiem, które ukaże im prawdziwe "Wyjście Awaryjne" - Jezusa Chrystusa Ukrzyżowanego i Zmartwychwstałego...

 Krzysztof OP

Autorka zbadała prawdziwość w odniesieniu do środowiska uniwersyteckiego licznych wcześniejszych opracowań tematu. Utrata rodzica poprzez rozwód - konflikt czyli "zmianę struktury rodzinnej" - dotyka w USA ok. miliona dzieci rocznie, gdyż statystycznie co drugie zawarte małżeństwo się rozpada (50%). 

W dotychczasowych badaniach zauważono znaczący wpływ jakości więzi u rodziców na nawiązywanie więzi intymnych przez ich dzieci. U dzieci z rozwiedzionych małżeństw obserwuje się: łatwość uciekania się do rozwodu, aktywność seksualna we wcześniejszym wieku, posiadanie większej ilości "partnerów", skłonność do konkubinatu, pragnienie zawarcia małżeństwa we wcześniejszym wieku. 

Badania te wykazały również, że zachowanie dobrej relacji choćby z jednym z rodziców wydaje się łagodzić negatywne skutki konfliktu między rodzicami. Postawy tych dzieci w są porównywalne do postaw dzieci z pełnych rodzin. Stąd wniosek, że negatywne skutki niekoniecznie niesie sam rozwód, co zła jakość więzi w rodzinie. 

Autorka postanowiła zweryfikować te badania w środowisku studenckim, z uwzględnieniem następujących zagadnień: 

- czy wpływ konfliktu i rozwodu rodziców osłabia intymność relacji w romantycznych związkach wśród studentów? 

- czy konflikt ma tu większy wpływ niż sam rozwód (zmiana struktury rodzinnej)? 

- czy wreszcie obydwa te elementy są powiązane z rozluźnieniem więzi rodzic-dziecko? 

Poproszono o udział w badaniach 205 losowo wybranych studentów. Zgodziło się uczestniczyć w badaniach i miało doświadczenie intymnego związku 150 studentów. Z tej liczby ostatecznie 101 odesłało wypełnione ankiety. 45 mężczyzn i 56 kobiet, w wieku 21-47 lat. 39 studentów miało rozwiedzionych rodziców, 62 - miało pełną rodzinę. 

Autorka posłużyła się trzema kwestionariuszami: 

- Skala konfliktu małżeńskiego (MC), opracowana przez Lopeza (1991 r.). 

- Kwestionariusz nt. przywiązania do rodziców (PAQ), 55 pytań opracowanych przez M. Kenny z Boston College. 

- Postawy wobec miłości i płci - skala 46 stopniowa, autorzy: Hendrick, Hendrick, Foote, & Slapion-Foote (1984), oparta na skali opublikowanej przez Laswell & Laswell (1976). 

Studentów poproszono, aby odpowiedzi dotyczyły ich najświeższych doświadczeń. 

Wyniki wykazały, że im więcej konfliktów u rodziców tym mniejsza intymność w związkach u studentów. Zaobserwowano ponadto osłabienie intymności w romantycznych związkach skutkiem rozwodu rodziców - choć w mniejszym stopniu niż w przypadku konfliktu. 

Rozwód najczęściej wpływa na zakończenie konfliktu u rodziców, natomiast nie dostrzeżono jego znaczącego negatywnego wpływu na żadną z trzech następujących skal w relacji rodzice-dzieci: 

1) Uczuciowa jakość przywiązania dzieci do rodziców
2) Sprzyjanie rodziców wobec autonomii dzieci
3) Rola rodzica (matki, ojca) w zapewnieniu dzieciom wsparcia emocjonalnego 

Znaczący negatywny wpływ na każdą ze skal 1) - 3) miał konflikt, za wyjątkiem sprzyjania przez matkę samodzielności dzieci (skala 2). 

Powiązania między przywiązaniem dzieci do rodziców a intymnością badania nie wykazały. 

Wyniki w odniesieniu do studentów potwierdziły wcześniejsze tego typu badania przeprowadzone na dzieciach. 

Generalny wniosek autorki jest następujący. Na dobro dzieci bardziej niż sam fakt rozwodu negatywny wpływ ma konflikt między rodzicami. 

Informacja wartościowa dla rodziców, uniwersyteckich doradców (counselors) i terapeutów mających kontakt z dziećmi borykającymi się z sytuacją konfliktu i rozwodu swoich rodziców. 

Pytania do autorki. 

•  Obserwuje się, co prawda, brak zasadniczego negatywnego wpływu rozwodu na relację rodzic-dziecko w zakresie wyżej wymienionych punktów 1)- 3). Jak można jednak twierdzić, że to "konflikt raczej niż nie fakt rozwodu, negatywnie wpływa na dzieci", podając jednocześnie wyniki badań wykazujących, że w związkach dzieci "rozwód [rodziców] był także negatywnie powiązany z poziomem intymności, choć w mniejszym stopniu [niż konflikt]"? 

Brak jednego z rodziców w domu, jak widać nie koniecznie wpływa na relacje w zakresie 1)-3) oraz na 'społeczne i psychologiczne dostosowanie'. Natomiast na formowanie się uczuciowości - tak. A jest to ważny składnik osobowości męskiej i kobiecej w spełnianiu roli małżonków i rodziców. Ma tu wpływ jak widać konflikt, ale i jego skutek - rozwód. Obydwa czynniki - konflikt i rozwód - według zrelacjonowanych badań, obniżają zdolność dzieci do wyrażania uczuć, gdy one z kolei wchodzą w dorosłe relacje typu małżeńskiego.

•  Czy nie trzeba by dookreślić pojęcie konfliktu? 

Konflikt jest powszechnym zjawiskiem, który nie zawsze ma naturę destrukcyjną. Warto by określić ten rodzaj konfliktu, który ma negatywny wpływ na trwałość związku rodziców, i w konsekwencji też na związki dzieci... Czy nie jest tak, że główną cechą konfliktu destrukcyjnego jest dochodzenie swoich poniekąd słusznych racji w związku małżeńskim w sytuacji, gdy te racje są - lub wydają się być - w sprzeczności. Konflikt można rozwiązać jednostronnie: przestać być stroną w konflikcie przez ustąpienie dochodzenia swoich racji. Dobrym przykładem tego typu podejścia jest stowarzyszenie "Covenant Keepers" (Dochowujący Przymierza) (Strona internetowa: www.covenantkeepersinc.org). 

Inną sprawą są sytuacje jednostronnej przemocy. Oficjalna deklaracja biskupów USA z listopada 2002 r. do tego się odnosi, gdy mówi, że kobiety, które stają się ofiarami przemocy domowej nie powinny pozostawać w małżeństwach patologicznych (abusive marriages). Zwykle jednak przemoc jest generowana dwustronnie, przez obojga małżonków. I można temu zaradzić przez próbę porzucenia roli "strony" w konflikcie, przynajmniej przez jednego współmałżonka. Taka postawa pomaga dzieciom przekroczyć bolesne doświadczenie konfliktu swoich rodziców. Zapewnia to im pełną rodzinę, która daje poczucie bezpieczeństwa i warunki do wzrastania zdolności do czułych relacji ze współmałżonkiem w ich przyszłym małżeństwie. Uczy też dzieci wiarę w możliwość przezwyciężania sytuacji konfliktowych. 

Co mnie zaciekawiło. 

Wśród dzieci rozwiedzionych rodziców jest więcej rozwodów. Artykuł pokazuje, że jednym z elementów-przyczyn tego powszechnie obserwowanego faktu jest obniżony stopień czułości w nawiązywaniu przez nich więzi emocjonalnych. Konflikt i rozwód rodziców powoduje mniejszą zdolność wyrażania uczuć w miłości romantycznej, czy w seksualnym pożyciu małżeńskim dzieci - w ich własnych relacjach małżeńskich.